Publikujemy 38 wydanie cyklu edukacyjnego: Ciekawe interpretacje GUNB. Opisujemy w nim wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego, który dotyczy decyzji Głównego Inspektora Nadzoru Budowlanego. Sprawa odnosiła się do umorzenia postępowania przez GINB z powodu braku interesu prawnego wnioskodawcy. Podstawą do tego był brak prawa własności ujawnionego w księdze wieczystej.

Opis sprawy:

Wojewoda po rozpatrzeniu wniosku wnioskodawcy odmówił stwierdzenia nieważności pozwolenia na budowę budynku mieszkalnego. Główny Inspektor Nadzoru Budowlanego po rozpatrzeniu odwołania uchylił decyzję organu wojewódzkiego i umorzył postępowanie nieważnościowe. W jego ocenie wnioskodawca nie miał interesu prawnego do wystąpienia z takim żądaniem.

Wnioskodawca wskazywał, że jest współwłaścicielem sąsiedniej działki X. Z treści księgi wieczystej wynikało, że nieruchomość stanowi współwłasność innych osób, ale nie wnioskodawcy.

Jednocześnie zgodnie z wypisem z rejestru gruntów wnioskodawca był osobą, która włada działką X. Dodatkowo przedłożył on postanowienie Sądu Rejonowego, które udzieliło mu zabezpieczenia roszczenia poprzez ustanowienie zakazu zbywania nieruchomości X.

Wyrokiem z 29 września 2020 r., sygn. akt VII SA/Wa 2598/19, WSA w Warszawie oddalił skargę na decyzję GINB.

Wyrok:

NSA z 9 stycznia 2024 r., sygn. akt II OSK 844/21

NSA wyrokiem z 9 stycznia 2024 r., sygn. akt II OSK 844/21, oddalił skargę kasacyjną od wyroku sądu I instancji.

Domniemywa się, że prawo jawne z księgi wieczystej jest wpisane zgodnie z rzeczywistym stanem prawnym. Konsekwencją tej zasady jest domniemanie wiarygodności ksiąg wieczystych.

Roszczenie o uzgodnieniu księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym może doprowadzić do obalenia tego domniemania prawnego. Jednak ostrzeżenie o tym roszczeniu ujawnione w dziale II księgi wieczystej nie obala domniemania zgodności wpisu w księdze wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym.

Skutki ostrzeżenia polegają jedynie na wyłączeniu rękojmi wiary publicznej ksiąg wieczystych. Nie odnoszą się natomiast do domniemania zgodności wpisu księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym. Oczywiście domniemanie to ma charakter wzruszalny. Może zatem być obalone w stosownym trybie, zasadniczo w postępowaniu o uzgodnienie treści księgi wieczystej z rzeczywistym stanem prawnym.

Dopóki jednak domniemanie to nie zostanie obalone, to osoba, której prawo własności jest ujawnione w księdze wieczystej ma podstawę do powoływania treści wpisu księgi wieczystej w celu wykazania stanu prawnego danej nieruchomości. Z kolei osoba, której prawo własności nie jest ujawnione w księdze wieczystej nie może skutecznie powoływać się na inne dokumenty celem wykazania własnego tytułu własności do nieruchomości.

Tym samym przed prawomocnym zakończeniem postępowania sądowego, w którym skarżący kwestionuje ujawnione prawo własności działki, nie ma podstaw do przyjęcia, że przysługuje mu prawo współwłasności tej działki. Nie ma również podstaw do przyjęcia, że z tego właśnie tytułu posiada interes prawny do kwestionowania pozwolenia na budowę w ramach postępowania nieważnościowego.

Postawa prawna

1. Ustawa - Prawo budowlane: art. 28 ust. 2
2. Ustawa o księgach wieczystych i hipotece: art. 3 ust. 1, art. 5, art. 8

O cyklu

W cyklu edukacyjnym: Ciekawe interpretacje GUNB wyjaśniamy wybrane przepisy prawa, które mogą budzić wątpliwości lub rozbieżne interpretacje. Znajdują się tu interpretacje przepisów ustawy – Prawo budowlane i ustawy o wyrobach budowlanych, jak również wyroki sądów, orzeczenia, odpowiedzi na pytania, wyjaśnienia.

Więcej interpretacji znajdziesz tu: Ciekawe interpretacje GUNB

Zapraszamy także do śledzenia nas na LinkedIn: profil GUNB

Dziękujemy wszystkim czytelnikom za uważne i stałe śledzenie naszego cyklu: Ciekawe interpretacje GUNB. Na kolejne wydanie zapraszamy po wakacjach - 3 września.

Życzymy wszystkim udanego wypoczynku!