30 lat temu, 1 stycznia 1995 roku, weszła w życie kluczowa dla nadzoru budowlanego ustawa - Prawo budowlane. Na jej mocy powołano nowy organ administracji publicznej – Głównego Inspektora Nadzoru Budowlanego. Tym samym powstał Główny Urząd Nadzoru Budowlanego jako nowy urząd wykonawczy.
Misją GUNB i całego nadzoru budowlanego w Polsce jest sprawne i skuteczne wykonywanie zadań publicznych w obszarze prawa budowlanego i cyfryzacji jego procedur oraz wyrobów budowlanych.
Ustawa - Prawo budowlane
Ustawa - Prawo budowlane została uchwalona w lipcu 1994 roku. Weszła w życie pół roku później – 1 stycznia 1995 roku. Dostosowała ona system prawno-instytucjonalny do zmian w gospodarce i standardów prawa krajów Unii Europejskiej.
Ponadto:
- określiła obowiązki i prawa uczestników procesu budowlanego,
- wzmocniła ochronę interesu publicznego i osób trzecich w całym procesie inwestycyjno-budowlanym,
- uporządkowała dotychczasowy tryb postępowania we wszystkich fazach procesu budowlanego,
- wprowadziła rygorystyczne regulacje prawne, które ograniczyły samowole budowlane
Od tamtego czasu przepisy prawa budowlanego są stale aktualizowane, w celu usprawniania procesu budowlanego.
Nowy organ administracji publicznej i nowy urząd wykonawczy
Na mocy tej ustawy powstał nowy organ administracji publicznej – Główny Inspektor Nadzoru Budowlanego.
Wtedy właśnie powstał także nowy urząd wykonawczy – Główny Urząd Nadzoru Budowlanego.
Główny Urząd Nadzoru Budowlanego jest nowoczesnym i otwartym urzędem, który działa profesjonalnie i bezstronnie na rzecz obywateli.
W ślad za utworzeniem Głównego Urzędu Nadzoru Budowlanego powstały Biura Inspekcyjno-Kontrolne, które działały w kraju jako jego delegatury. Zapoczątkowały one system administracji publicznej zespolonej w budownictwie.
Po wdrożeniu reformy ustrojowej państwa w 1999 roku powstały wojewódzkie i powiatowe inspektoraty nadzoru budowlanego, których w 2024 roku miały swoje 25-lecie. Administrację budowlaną podzielono na administrację architektoniczno-budowlaną i nadzór budowlany. Zadania inspekcyjno-kontrolne zostały wówczas oddzielone od zadań administracyjno-architektonicznych. Tak jest do dziś.
